Jak powstał klub. Część pierwsza. Data założenia.

Kiedy pisze się o początkach organizacji sportowych, klubów, drużyn czy stowarzyszeń zrzeszających większą ilość podmiotów staje się przed obowiązkiem ustalenia kilku obligatoryjnych dla losów owej organizacji faktów. Dobrze jest też spojrzeć na szerszy kontekst czasów w których swoje początki ma w naszym wypadku Garbarnia, ponieważ podejście takie pozwala w sposób prosty i logiczny zrozumieć mechanizmy społeczne, które doprowadziły do powstania klubu.

Pierwszą z kardynalnych spraw związanych z najwcześniejszą historią klubu, jest ustalenie daty jego założenia. Kraków jako miasto położone w Cesarstwie Austro-Węgierskim miał to szczęście, że w kraju tym rozwój piłki nożnej był nadzwyczaj bujny, a kluby i ich zawodnicy należeli do ścisłej czołówki europejskiej. Jeżeli chodzi o polski ruch futbolowy najwcześniej wszystko zaczęło się we Lwowie. Chwilę później idea powstawania klubów piłkarskich zawitała również do Krakowa.

Trzeba uczciwie napisać, że Galicja była, jeśli chodzi o historię ruchu piłkarskiego zapóźniona w stosunku do reszty państwa habsburskiego. W Austrii, Czechach czy na Węgrzech kluby powstawały już pod koniec XIX wieku. First Vienna FC w 1894 roku, Slavia Praga w 1892 czy Ujpest Budapeszt powstały w 1885 (drużyna piłkarska w 1899) to przykłady zespołów funkcjonujących do dziś, a mających w tym pionierskim okresie swoje początki. Polskie kluby piłkarskie mają korzenie w początkach wieku XX, a pierwsza fala powstawania klubów piłkarskich w Polsce obejmuje lata do wybuchu I wojny światowej. Cracovia, Wisła czy Juvenia to krakowscy, istniejący do dziś pionierzy życia piłkarskiego. Przykładem podgórskim, który powstał właśnie podczas tego okresu  jest również do dnia dzisiejszego istniejący Klub Sportowy Podgórze (1913).

Impulsem dla drugiej fali tworzenia się organizacji futbolowych było odzyskanie przez Polskę niepodległości. Wtedy właśnie, po roku 1918, powstało bardzo liczne grono organizacji zrzeszających chętnych do uprawiania piłki nożnej. Był to oczywiście efekt wydarzeń politycznych i euforii związanej z powstaniem po latach zaborów, odrodzonego państwa polskiego. W najbliższym sąsiedztwie Ludwinowa przykładem potwierdzającym te słowa jest Korona, której początki sięgają roku 1919. Właśnie wśród tych klubów znalazła się Lauda, czyli drużyna, która dała początek wspanialej historii Garbarni.

Stanisław Hajto, jeden z członków najwcześniejszej drużyny Laudy wspominał w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, że ci którzy później tworzyli formalnie klub, grali w piłkę dużo wcześniej niż data oficjalna powstania drużyny (1921). Chodziło zapewne o okres bezpośrednio po zakończeniu pierwszowojennych działań wojennych czyli lata 1918-1920. W tym miejscu można byłoby pokusić się o ryzykowną historycznie sprawę przesunięcia daty powstania klubu odrobinę wstecz. Przecież ogólnie, jeśli chodzi o ten element tożsamości organizacji sportowych przyjmuje się bardzo różne rozwiązania, mające zdefiniować początki działalności. Niektóre kluby ufają wspomnieniom członków założycieli, pisząc swoją historię w oparciu o ich informacje. Tak rzecz wygląda w przypadku Korony Kraków. Inne kluby muszą wnikać w zawiłości powstawania, łączenia się i zmian nazw swoich protoplastów, co jak widać na przykładzie Cracovii i Wisły rodzi duże spory historyczne. Jeszcze inną drogą wyznaczania początków działalności klubowej jest odwołanie się do spraw formalnych, czyli dokumentacji prawnej i historycznej. Tą właśnie drogą poszła Garbarnia przyjmując za datę powstania klubu rok 1921. Lauda formalnie zawiązała się wiosną tego roku, jednak pierwszą prasową wzmiankę o klubie możemy przeczytać w Tygodniku Sportowym z dnia 21 listopada.

Oto jak brzmiała ta historyczna notatka prasowa: „Nowy klub sportowy zawiązał się pod nazwą Robotniczy Klub Sportowy Lauda. Uprasza się wszystkich robotników-sportowców o wpisywanie się. Adres sekretarjatu: F. Szczepanik, Kraków, Zielona 7. Druk. Przemysłowa”. Założycielami i jak możemy się domyślać pomysłodawcami Laudy byli panowie: Feliks Szczepanik, kierownik drużyny, Karol Jachimczak, Jerzy Uhl, Stanisław Trzecki i Władysław Heinrich. Pod ich przewodnictwem klub zarejestrowany został w świeżo powstałym Krakowskim Okręgowym Związku Piłki Nożnej. W związku z tymi faktami, nikt nie może mieć żadnych wątpliwości, co do ustalenia roku w którym narodził się klub.

Oczywiście idea założenia ludwinowskiej drużyny piłkarskiej nie wzięła się znikąd. Była ona efektem konkretnych zmian w funkcjonowaniu tej części Krakowa (od roku 1910 Ludwinów był dzielnicą miasta). Zmianą ową, która w efekcie doprowadziła do powstania klubu było wybudowanie na początku XX wieku przez braci Dłużyńskich zakładów garbarskich. Jeden jeszcze fakt nie może ujść uwagi. Wszyscy ojcowie założyciele Laudy byli pracownikami, albo związani byli zawodowo z nowo powstałą firmą. Firmą, bez której nie byłoby drużyny, stadionu, wspaniałych meczów, kibiców i wreszcie niebywałych sukcesów Robotniczego Klubu Sportowego Garbarnia.

Autor: Norbert Tkacz Niezwykłe Opowieści Sportowe
fot. własne / Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, Tygodnik Sportowy 1921, nr 28